یادداشت های یک معلم

چیستی: از مهم ترین و جدیدترین راهبردهای آموزشی در آموزش و تدریس مطالعات اجتماعی، توجه به راهبرد رویداد های جاری است هر آنچه در یک اجتماع محلی یا منطقه ای و یا جوامع شهری و کشوری و یا سطوح بالاتر مانند قاره ای و جهانی رخ می دهد و به وقوع می پیوندد، می توان آن ها را رویداد های جاری تلقی کرد. معلم در انتخاب رویداد های جاری در فرایند تدریس باید تناسب آن رویداد با اهداف درس و محتوای آموزشی مورد نظر را لحاظ کند.

چرایی: از رویدادهای جاری منعکس شده در رسانه های خبری می توان به شیوه های مختلف استفاده کرد. «بهتر است معلمان روزنامه ها و مجله ها را طبقه بندی کنند و بر اساس سطح مخاطبان و موضوعات و اهداف مرتبط درسی، اخبار مربوط در آنها را جدا کنند و یا علامت بزنند و به کلاس بیاورند. سپس متناسب با موضوع درس برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان یا به عنوان فعالیتی مکمل که رابطه بین درس با زندگی واقعی را نشان می دهد از آن استفاده کنند و بخش های مورد نظر را در اختیار دانش آموزان بگذارند.

چگونگی: معلم باید توجه داشته باشد که اخبار و رویداد جاری با اهداف آن درس و محتوای آموزشی آن مرتبط باشد. در این باره معلم به این سؤالات پاسخ بدهد که آیا مطالعه اخبار یا بریده روزنامه ها:

• موجب حساسیت دانش آموزان به محیط پیرامون نظیر آلودگی های زیست محیطی می شود؟
• آیا فرصتی برای بحث و گفتگو، اظهار نظر کردن و تبادل نظر فراهم می کند؟
• آیا موجب علاقه مندی دانش آموزان به مطالعه جانبی و نیز خواندن مطبوعات و مجلات می شود؟
• آیا موجب تقویت سواد خواندن، تقویت قدرت فهم و درک مطلب و نیز افزایش خزانه لغات دانش آموزان می شود؟
• آیا موجب شناسایی دانش آموزان از شیوه های اطلاع رسانی (دیداری، شنیداری، مکتوب، دیجیتال و ...) می شود؟
• آیا موجب تقویت مهارت های تفکر انتقادی، حل مسأله می شود؟
• تمرکز بر علایق دانش آموزان در انتخاب رویدادهای جاری : همانطور که گفته شد معلم تعیین می کند که آیا این رویداد جاری با فرآیند تدریس و درس حاضر اهمیت دارد یا نه. با این حال معلم می بایست در این کار علائق دانش آموزان را در نظر بگیرد؛ مثلا یکی از علائق دانش آموزان موضوع عید نوروز، چهارشنبه آخر سال، مراسم درختکاری و غیره است. در این مورد معلم یا خود یا از دانش آموزان می خواهد که اخبار مجلات و روزنامه ها و سایت های خبری را در مورد آن موضوع تهیه کرده و به کلاس بیاورند و در کلاس ارائه کنند.

دستور العمل اداره کلاس: 

جدا کردن حقایق از عقاید

توجه به سایر دیدگاه ها: اهمیت به نظرات دانش آموزان دیگر

توجه به اصول اخلاقی: پرهیز از تمسخر ، تهمت ، انگ زدن و غیره.

یک مثال:  مثلا درس ۶ کتاب مطالعات اجتماعی سال ششم با عنوان محصولات کشاورزی، از تولید تا مصرف» را در نظر بگیرید؛ خبر: رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان بزرگترین سیلوی شرق کشور در سمنان افتتاح می شود

پیش از طراحی واحد یادگیری معلم می بایست به سه پرسش محوری پاسخ بدهد:

1. من به عنوان یک معلم امروز قصد دارم چه چیزی را آموزش دهم (أهداف)؟دانش آموزان من در پایان درس اهمیت سیلو در نگهداری محصولات کشاورزی و نقش آنها در تأمین غذای انسان ها را بدانند (دانشی - شناختی)، بتوانند انواع غلات و حبوبات را تفکیک کنند و برای هر کدام چند نمونه به کلاس بیاورند (سهارتی)، به اسراف نکردن، شکر گزاری و کمک به نیازمندان علاقه مند شوند (ارزشی و نگرشی).
2. از کدام فنون، روشها، مواد و وسایل استفاده کنم (روش ها و فنون)؟ پرسش و پاسخ، بارش مغزی و حل مساله
3. چگونه تحقق اهداف را متوجه می شوم (ارزشیابی)؟ تهیه چک لیست یا سیاهه و پوشه کار.

منبع: راهبرد های تدریس موثر در آموزش مطالعات اجتماعی، جمشید میرزایی