11- آنچه معلمان باید بدانند (3)

نکاتی برای مدیریت کلاس

1. کلاستان را با مطالب و افکار مثبت آغاز کنید: ایجاد محیط یادگیری مثبت و توجه و تمرکز عمیق دانش آموزان در آغاز درس میشود.
2. بیان مشخص و واضح هدف آموزشی هر درس: میخواهنند بدانند مدرسه از آنها چه انتظاری دارند.
3. اصول تقدم و تاخیر را رعایت کنید: درستان را عالی و قوی آغاز کنید (تقدم) و سپس با یادآوری و مرور یک بخش به پایان برسانید. (تاخیر)

نکته: بیان نکردن نکات اصلی و کلیدی در پایان درس نکات اصلی درس را در نظر دانش آموزان کم رنگ جلوه میدهد.

 

منبع: آنچه معلمان باید بدانند ، استیلا اربس ، دکتری روانشناسی تربیتی از دانشگاه کالیفرنیا

10- آنچه معلمان باید بدانند (2)

مدیریت زمان

راه های خلاقانه ای برای ایجاد زمان بیشتر در کلاس و نیز برای دستیابی به اهداف زیر وجود دارد:

1. تعیین اهداف کلی و عینی درس 2. ادامه تحصیل در دوره ارشد و دکتری 3. تصحیح و نمره گذاری برگه های امتحانی 4. شرکت موثر درکارگاه های توانمند سازی 5. بهره گیری بیشتر از زمان در کلاس 6. لذت بردن از تدریس

 

1. تهیه فهرست: اهداف واقع بینانه روزانه را تعیین کنید و بر اهداف اصلی متمرکز شوید.
2. زمان برای مطالعه: همواره کتابی را همراه داشته باشید برای وقت های مرده.
3. واگذار کنید: در دنیای تدریس معلم خوب بودن به این معنا نیست که تمام کار ها را خودتان انجام دهید بلکه به این معناست که بدانید چه کسی میتواند کمکتان کند تا همه آنها را انجام دهید مثل دستیار معلم (همیار معلم): وظایفی که میتواند انجام دهد: مثل وارد کردن نمرات، تهیه تابلوی اعلانات و غیره.
4. فقط سرگرم انجام کار نشوید: خیلی زود افسرده میشوید، ورزش، کوهنوردی، تفریح، عبادت

9- آنچه معلمان باید بدانند (1)

معلمان تازه‌کار ابتدا سردرگم هستند و در جست‌وجوی رهنمودهای مفید برای تدریس زیرا ضمن خدمت و کلاس‌های آموزشی تأکیدشان بیشتر بر فلسفه‌های متفاوت تدریس است و طرح درس. معلمان تازه‌کار دنبال دانش عملی هستند یا همان تجربه و ایشون با این کتاب قصد دارد تجربیات ساده و شخصی و کاربردی را در اختیار معلمان قرار دهد.

راه‌های ارتباط بهتر برقرار کردن بادانش آموز:

1. یادگیری اسامی دانش آموزان
2. شناسایی علایق شاگردان از طرق گفتگو: مثلاً در ابتدای سال موقع معرفی آن‌ها.
3. با تحولات دنیا همگام شوید: وقایع جاری، گرایش‌های روز و تلفیق آن‌ها با تدریس.
4. انتظارات را به‌صورت شفاف بیان کنید: مثلاً به‌صورت کتبی، پوستر، کانال و در طول سال تحصیلی توسط معلم رعایت شود و تذکر داده شود.
5. به دانش آموزان درست زندگی کردن را درس بدهید: گاهی می‌توانید درس را متوقف کنید، دانش آموزان معلمی می‌خواهند که فراتر از محتوای کتاب درسی به آن‌ها زندگی را درس بدهد ، این درس‌ها بیشتر وقت‌ها در دانش آموزان به‌طور ماندگار تأثیر می‌گذارد.
6. خودتان باشید: آنچه را که عقیده دارید درست است انجام دهید تقلید از دیگران همیشه نتیجه‌بخش نیست.

 

منبع: آنچه معلمان باید بدانند ، استیلا اربس ، دکتری روانشناسی تربیتی از دانشگاه کالیفرنیا

7- طراحی فرصت های یادگیری (1)

آن چه توجه متخصصان آموزشی سراسر دنیا را به خود جلب کرده است این است که چگونه مدارس باید فرصت های یادگیری را طراحی کنند تا انعکاسی از دنیای غنی اطلاعات و فناوری های امروز برای دانش آموزان باشد؟

چند نمونه از الگو های طراحی آموزشی مبتنی بر روش کارایی :

1. روش برنامه ای اسکینر : آموزش برنامه ای: برای تقویت همه دانش آموزان کلاس و خسته نشدن دانش آموزان و فعال نگه داشتن دانش آموزان: محتوای آموزشی به صورت سوالاتی ارائه میشود که یادگیرنده باید به آنها پاسخ دهد در صورت درست بودن اولین پاسخ به فراگیر بازخورد مثبت داده میشوئد و در سوال بعدی به او ارائه میشود و در صورت نادرست بود پاسخ مفهوم دوباره به فراگیر اراده و یاد داده میشود.
2. هدف های رفتار آموزشی میگر : رابرت میگر درباره استفاده از هدف های رفتاری برای طراحی فرصت های یادگیری می نویسد: «پیش از این که برای آموزش آماده شوید و پیش از این که مواد، دستگاه ها با روش خود را انتخاب کنید، باید بتوانید به وضوح هدف های خود را بیان کنید» تایلر: بسیاری از مشکلات آموزشی به دلیل مشخص نبودن اهداف مدارس و اینکه معلمان به طور روشن نمیدانند چه چیزی را باید تدریس کنند و از سوی دیگر دانش آموزان از آنچه از آنها انتظار میرود بی اطلاعند.
3. یادگیری در حد تسلط مداس و بلوم: بلوم، که از ارائه دهندگان این نظریة است، معتقد است دست کم نود درصد از دانش آموزان می توانند به هدف های یادگیری دست یابند، فقط به این شرط که ما زمان کافی و روش ها و مواد مناسب را در اختیارشان قرار دهیم. بنابراین در روش یادگیر در حد تسلط، مدل ارزشیابی، تدریس، ارزشیابی مجدد و تدریس مجدد را پیشنهاد می کند، با استفاده از این روش فرصت هایی برای دانش آموزان فراهم می شود تا مفهوم یا مهارتی را بیاموزند. سپس از طریق برگزاری آزمون دانش آموزانی که بر مفهوم یا مهارت ارائه شده تسلط نیافته اند شناسایی و مفهوم یا مهارت مذکور به آنان تدریس می شود و دوباره میزان تسلط دانش آموزان  سنجیده می شود، این فرایند آنقدر تکرار می شود تا مفهوم یا مهارت آموخته  شود. بلوم راهبردهای متعددی را برای فراهم آوردن شرایط یادگیری در حد تسلط پیشنهاد می کند؛ از جمله استفاده از معلمان خصوصی، یادگیری و مطالعه در گروه های کوچک، مربیگری به وسیله همکلاسان (peer tutorig)، آموزش برنامه ای، آموزش با استفاده از مواد سمعی و بصری و بازی ها
4. شرایط یادگیری گانیه: وقایع آموزشی باید طوری طراحی شوند که یادآوری مطالب آموخته شده قبلی را در دانش آموز تحریک کنند

منبع: طراحی فرصت های یادگیری در آموزش و پرورش ، آقاجانی، عزیزی ، صادقی

5- نکاتی در فرآیند تدریس (1)

فرآیند تدریس شامل سه عنصر محتوا، فعالیت و منابع و امکانات است.

۱) محتوا: محتوا اصول و مفاهیمی است که در قالب یک برنامه درسی ارائه می شود. دانش آموزان با مطالعه، تحلیل و تمرین محتوا هدفهای آموزشی را محقق می سازند. 

محتوا مبتنی بر اهداف: بر اصالت مواد درسی و انتقال حقایق علمی مبتنی باشد، باید محتوای ثابتی در سراسر کشور تدریس شود. در چنین حالتی معلمان آزادی عمل و ابتکار چندانی در انتخاب و سازماندهی محتوا نخواهند داشت. آنها باید بدون توجه به تفاوت های فردی محتوای یکسانی را با روشی ثابت به همه دانش آموزان ارائه دهند و با توسل به شیوه های درست یا نادرست سعی کنند که اهداف تعیین شده را تحقق بخشند. چنین محتوایی برای دانش۔ آموزان خسته کننده خواهد بود و آنان را از محیط مدرسه و کلاس درس روی گردان خواهد کرد. برعکس اگر اهداف تعیین شده بر رشد همه جانبه دانش آموزان مبتنی باشد؛ علایق، تواناییها و نیازهای دانش آموزان محور فعالیتهای آموزشی قرار خواهد گرفت و معلمان ابتکار و خلاقیت بیشتری در امر تدریس از خود نشان خواهند داد. در این حالت یادگیری به محفوظات ختم نخواهد شد، بلکه توجه به پرورش تفکر و رشد همه جانبه دانش آموزان، مدرسه را با زندگی واقعی هماهنگ خواهد ساخت و دانش آموزان از بودن در مدرسه و فعالیتهای آن لذت خواهند برد

۲) فعالیت: فعالیت یا رخدادهای آموزشی مشخص کننده نوع کنش و واکنش معلم و دانش آموزان در کلاس درس است.

رویکرد فعالیت در فرآیند تدریس: فعالیتها در فرآیند تدریس به گونه ای است که اگر در اجرای یک برنامه آموزشی نقش معلم کنترل محیط آموزشی باشد، در این صورت وی باید از اصول و قواعد خاصی در تدریس پیروی کند و واکنش ویژه ای از خود نشان دهد، به سؤالات دانش آموزان پاسخ گوید و از آنها نیز انتظار مشابه داشته باشد؛ اما اگر معلم نقش راهنما و مشاور را داشته باشد، در این صورت باید آنان را به جستجو، کنجکاوی و پژوهش را دارد و با معرفی منابع آنها را تشویق کند که پاسخ پرسش های خود را شخصا پیدا کنند؛ بنابراین علاوه بر محتوا، نوع فعالیت نیز تا حد زیادی تعیین کننده خط مشی معلم در فرآیند تدریس است

۳) منابع و امکانات آموزشی: منابع و امکانات آموزشی، یعنی مجموعه تجهیزاتی است که برای تدریس لازم است.

منابع و امکانات آموزشی: اجرای بعضی از روش های تدریس مستلزم گذراندن دوره های آموزشی خاصی است تا معلم مهارت لازم را برای ایفای نقش در تجهیز منابع و امکانات کسب کند. وجود یا فقدان امکانات آموزشی و نحوه سازمان دهی آنها در فرآیند تدریس بسیار مؤثر است و در صورت فقدان امکانات لازم یا عدم سازمان دهی صحیح آنها نمی توان از معلم انتظار یک تدریس فعال و مؤثر را داشت؛ اگرچه یک معلم خوب در شرایط محدود نیز می تواند مؤثر باشد.

 

روش های تدریس مناسب آموزش مطالعات اجتماعی:

1) روش پرسش و پاسخ

2) روش پروژه

3) روش رویداد های جاری

4) روش ایفای نقش

5) روش مشارکتی

6) روش سخنرانی

7) روش گردش علمی

 

منبع: تحلیلی بر روش های تدریس در آموزش علوم اجتماعی